Jeśli decydujemy się na kąpanie agamy brodatej, powinniśmy się zawsze kierować jedną zasadą – powinna istnieć uzasadniona okoliczność, dlaczego to robimy. W innych sytuacjach, kiedy będzie to tylko nasz pomysł na urozmaicenie czasu jaszczurce lub chęć zaobserwowania zachowania jaszczurki w wodzie, narazimy gada na niepotrzebny stres.
Oczywiście nie należy uogólniać – niektóre gady będą przepadać za kąpielami, inne panicznie uciekać z wody. Mimo wszystko – pamiętajmy o tym, że agama brodata jest gadem lądowym, który przede wszystkim żyje w suchym klimacie i tylko taki klimat będzie dla niego relaksujący. Kiedy zatem możemy wykąpać jaszczurkę? Opisuję poniżej.
Kiedy kąpać agamę brodatą?
Istnieje kilka okoliczności, które będą odpowiednim wskazaniem do kąpieli agamy:
- Ciało agamy jest zabrudzone – jeśli w porę nie posprzątamy odchodów w terrarium, z dużym prawdopodobieństwem jaszczurka przy nadarzającej się okazji wdepnie w resztki kału pozostawiając go na łapach, ogonie i brzuchu. W takim przypadku dla zachowania higieny, możemy agamie przygotować kąpiel, która oczyści jej ciało z brudu.
- Problematyczna wylinka – zaciskająca się stara skóra na palcach, łapkach lub końcówce ogona jest wskazaniem do kąpieli. Woda pozwoli rozmiękczyć starą skórę i zapobiegnie martwicy. Przy wylince na pozostałych częściach ciała kąpiel w większości przypadków jest zbędna, ponieważ ani nie przyspieszy ona zrzucenia skóry, ani w żaden sposób nie sprawi, że agamie łatwiej będzie przejść linienie.
- Kłopoty z wypróżnieniem/podejrzenie zaczopowania – ciepła woda rozluźnia mięśnie, więc wiele agam po wrzuceniu do ciepłej wody niemal od razu wypróżnia się. Jeśli mamy jaszczurkę, którą nie wypróżnia się przez dłuższy czas (względem jej standardowego cyklu) lub mamy podejrzenie, że może być zaczopowana, warto ją wykąpać. Jeśli po wypróżnieniu do wody chcemy kontynuować kąpiel, należy wymienić wodę na świeżą.
- Samica agamy brodatej ma problem ze zniesieniem jaj – niektóre samice, które spodziewają się jaj mogą z różnych względów mieć problem z ich zniesieniem. Jeśli widzimy, że zwierzę kopie przez dłuższy czas, a mimo to nie składa jaj, możemy przygotować ciepłą kąpiel, która rozluźni mięśnie i być może ułatwi przejście całego procesu.
- Agama jest leczona na pasożyty – taka kąpiel pozwoli zmyć z ciała jaszczurki przetrwałe jaja pasożytów. Dodatkowo po podaniu leku na odrobaczenie, pasożyty gnieżdżące się w ciele jaszczurki będą umierać, a ich rozkładające ciała wydzielać toksyny. Zwierzę może wydalić je tylko z kałem, więc warto wykonać ciepłe kąpiele, które przyspieszą usunięcie pasażerów na gapę.
- Agama brodata jest odwodniona – odwodnienie poznamy po opadającej dolnej powiece, która nie będzie idealnie przylegać do oka, a pozostawi wolną przestrzeń pod gałką. Drugim sygnałem jest opadająca lub pomarszczona skóra na plecach. Odwodniona jaszczurka podczas kąpieli niemal od razu zanurzy głowę w wodzie i zacznie ją pić. Jeśli tego nie zrobi, możemy delikatnie poruszyć głową jaszczurki, tak by zanurzyć pysk w wodzie – niektóre gady mają problem ze zlokalizowaniem źródła wody, więc w ten sposób jej ułatwimy sprawę.
- Weterynarz zalecił kąpiel – podczas leczenia na różnego rodzaju pasożyty, weterynarz może zalecić wykonanie kąpieli z dodatkiem preparatu leczniczego. W takim przypadku należy zastosować się do wytycznych specjalisty.
- Posiadamy agamę odmiany silkback – silkbacki z uwagi na brak łusek najczęściej będą mieć problem ze zrzucaniem wylinki i jej resztki mogą pozostawać na całym ciele. W takim przypadku warto jaszczurce organizować kąpiele, które ułatwią zrzucenie zbędnej skóry. Oczywiście nie należy odrywać skóry samodzielnie, ponieważ sama będzie „wiedzieć”, kiedy może odejść.
Jak często kąpać agamę brodatą?
Kąpanie agamy brodatej powinno odbywać się tylko w przypadku okoliczności wymienionych w poprzedniej części tekstu. Robienie z kąpieli cotygodniowej czy nawet comiesięcznej rutyny jest najzwyczajniej w świecie zbędne i niektórym agamom dostarczy jedynie stresu. Basen z wodą umieszczony w terrarium będzie w zupełności wystarczający – jeśli agama będzie chciała poleżeć w wodzie, sama podejmie taką decyzję.
Nie ma sensu zmuszać zwierzaka do przebywania w wodzie – agama brodata jest zwierzęciem lądowym i najbezpieczniej czuje się na stałym, stabilnym gruncie. Zbyt częste kąpanie może prowadzić do powstawania nawyków, które będą później dla nas problematyczne, np. zwierzę będzie wypróżniać się wyłącznie w wodzie.
Z drugiej strony – niektóre agamy brodate mogą lubić pobyt w wodzie i chętnie pływają i korzystają z kąpieli. Najważniejsza jest w tym przypadku obserwacja jaki charakter ma nasza jaszczurka.
Jak kąpać i myć agamę brodatą?
Kąpanie agamy brodatej powinno odbywać się poza terrarium. Do tego najlepiej nada się plastikowy pojemnik odpowiedniej wysokości, głęboki zlew, wanna, duża miska, wanienka dla dzieci itd. Kąpiel powinna być organizowana, kiedy zwierzę zdążyło nagrzać się w terrarium, więc najlepiej w środku dnia.
Woda, którą nalejemy do pojemnika powinna mieć temperaturę 35-40 stopni. W temperaturze pokojowej i tak będzie szybko stygnąć, więc jeśli temperatura będzie odrobinę wyższa, nic się nie stanie. Woda powinna być czysta i BEZ DODATKU innych środków, takich jak płyn do mycia, mydło itd. Wody powinno być tyle, żeby agama miała kontakt z dnem i mogła swobodnie stać i się przemieszczać – głowa jaszczurki powinna wystawać ponad wodę. Najlepiej żeby sięgała do ramion. Podczas kąpieli zwierzę może rozpłaszczać ciało – w ten sposób będzie łapać ciepło pochodzące z wody.
Kąpiel powinna odbywać się pod stałą kontrolą i trwać ok. 10-15 minut, nie dłużej. Pierwsze 5 minut warto dać jaszczurce na oswojenie się z wodą oraz zmiękczenie ewentualnego brudu. Po tym czasie możemy przystąpić do mycia. Do tego warto użyć gąbki, ścierki, szczotki do naczyń, szczoteczki do zębów lub po prostu ręki. Agamę myjemy wzdłuż łusek – w drugą stronę myjka będzie zacinać się na ostrej końcówce łusek i może to drażnić skórę. Czasami reakcja na dotyk może skutkować miotaniem się i ucieczką, więc bądźmy przygotowani na to, że możemy być pochlapani.
Jeśli zwierzę w trakcie kąpieli wypróżni się, należy wymienić całą wodę – nie wystarczy usunięcie samych odchodów.
Po kąpieli wycieramy agamę ręcznikiem, owijając go wokół niej, a następnie możemy wpuścić z powrotem do terrarium kładąc np. pod lampą grzewczą.
Jeśli widzimy, że kąpanie stresuje agamę brodatą, a sama kąpiel jest koniecznością, warto w miejscu gdzie kąpiemy zwierzę umieścić większy kamień lub inny element, na który będzie mogła wejść. Dla agamy brodatej sama przymusowa kąpiel jest stresująca, więc umieszczenie „suchego lądu” pozwoli jej odzyskać poczucie kontroli.
Kąpiel agamy brodatej – czego nie robić?
Choć na pozór wydawałoby się, że taka kąpiel nie jest skomplikowana, wielu opiekunów nieświadomie popełnia błędy, które mogą odbijać się negatywnie na zdrowiu i samopoczuciu agamy. Czego nie należy robić podczas kąpieli?
- Nie dodajemy do wody mydła i płynów do mycia – agama podczas kąpieli będzie pić wodę, w której się znajduje, więc wszystko, co do niej dodamy będzie wędrować do organizmu i powodować zatrucie.
- Nie przyzwyczajamy agamy do wypróżniania w wodzie – zbyt często kąpiele mogą rozleniwić organizm jaszczurki i sprawić, że zwierzę będzie robić kupę tylko do wody. Na dłuższą metę jest to problematyczny i szkodliwy nawyk. W przypadku problemów z wypróżnianiem, warto zastanowić się, czy jaszczurka ma odpowiednią dietę i nie ma w niej zbyt małej ilości roślin lub czy ma właściwe warunki w terrarium i suplementację.
- Nie zanurzamy całej jaszczurki w wodzie – pozwólmy mieć zwierzęciu kontrolę i nie zanurzajmy jej na siłę, bo tylko będziemy wzmagać stres, który i tak już powoduje fakt niechcianej kąpieli.
- Nie kąpiemy agamy w zewnętrznych zbiornikach wodnych, stawach, basenach dla ludzi – głębokość takich zbiorników jest niebezpieczna, temperatura wody za niska, a dodatkowo w takiej wodzie znajdują się bakterie lub detergenty.